Leukopenia – przyczyny i objawy małej ilości białych krwinek we krwi

Leukopenia - przyczyny i objawy małej ilości białych krwinek we krwi

Leukopenia, czyli obniżona ilość białych krwinek, to jedna z przyczyn osłabienia układu immunologicznego. Skutkiem braku odporności jest zwiększona ilość infekcji, których organizm nie potrafi zwalczyć. Poziom leukocytów oznacza się wykonując morfologię krwi. Dlaczego leukopenia jest niebezpieczna i co zrobić, by ją zniwelować?

Leukopenia – co to takiego?

Leukocyty to białe krwinki produkowane przez szpik kostny, dojrzewające w śledzionie, węzłach chłonnych oraz grasicy. Ich zadaniem jest zwalczanie infekcji wywoływanych przez wirusy, bakterie oraz inne patogeny.

Zadając pytanie, co to jest leukopenia, należy pamiętać, że w skład leukocytów wchodzą granulocyty (neutrofile, eozynofile i bazofile) oraz agranulocyty (limfocyty i monocyty). O patologii świadczy całkowity spadek białych krwinek, bez podziału na poszczególne frakcje.

Warto jednak podkreślić, że najliczniejszą grupę stanowią neutrofile (60-70%) oraz limfocyty, dlatego też najczęściej one decydują o leukopenii.

Leukopenia – przyczyny

Obniżony poziom białych krwinek może mieć różne podłoże – począwszy od infekcji wirusowych i bakteryjnych, a na obecności chorób ogólnoustrojowych skończywszy. W wielu przypadkach jest to przejściowe zaburzenie, które nie ma większego wpływu na objawy kliniczne. Zdarza się jednak, że leukopenia świadczy o poważnej chorobie przewlekłej.

Zaniżone leukocyty pojawiają się najczęściej w następujących przypadkach:

  • stanach po ostrej infekcji wirusowej lub bakteryjnej;
  • chorobach nowotworowe krwi i szpiku kostnego (np. białaczka, aplazja szpiku i inne);
  • stałym stosowaniu niektórych leków (m.in. cytostatyków, kortykosteroidów);
  • ostrej anemii i niedoborach żywieniowych;
  • chorobach autoimmunologicznych (np. toczeń rumieniowaty);
  • niedoborach immunologicznych;
  • radioterapii i chemioterapii;
  • zatruciach substancjami chemicznymi.

Jaki poziom leukocytów jest niebezpieczny?

U zdrowego człowieka całkowita liczba leukocytów we krwi powinna wynosić od 4000 do 10 000/μL. W sytuacji, gdy ilość białych krwinek spada poniżej 4 tysięcy komórek/µl, pojawia się leukopenia. Nieleczona może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci. Warto jednak pamiętać, że ok. 5% populacji posiada ilość białych krwinek nieznacznie poniżej lub powyżej normy i jest to jak najbardziej naturalne, bez żadnych patologii.

Niepokój powinna wzbudzać jednak zbyt wysoka lub mała ilość białych krwinek we krwi.

Szczególnie niebezpieczny jest całkowity brak białych krwinek w morfologii lub ich śladowa ilość. Oznacza to wystąpienie agranulocytozy. Znaczące mogą okazać się również dodatkowe objawy, np. podwyższona temperatura, osłabienie, zmęczenie, nadmierna potliwość itp.

Leukopenia – objawy

Najczęstsze objawy świadczące o leukopenii to pojawienie się aft i owrzodzeń w jamie ustnej. Wielu pacjentów odczuwa także zmęczenie, problemy z koncentracją, złe samopoczucie, spadek libido i bezsenność.

Osoby z obniżoną ilością białych krwinek zasadniczo mogą normalnie funkcjonować, zdarzają się jednak przypadki, gdy konieczna jest hospitalizacja. Niezwłoczna konsultacja z lekarzem jest konieczna w następujących przypadkach:

  • pojawienia się na skórze ropnych krost;
  • utrzymującego się stanu podgorączkowego lub gorączki;
  • powiększeniu węzłów chłonnych szyjnych i podżuchwowych;
  • wystąpieniu infekcji górnych dróg oddechowych.

Do czego prowadzi leukopenia?

Skutkiem leukopenii jest obniżona odporność, co w praktyce oznacza większą podatność na infekcje. Niezbędne jest więc wdrożenie odpowiedniego leczenia, polegającego przede wszystkim na wyeliminowaniu lub terapii pierwotnej przyczyny zaburzeń. Nieleczona leukopenia może skutkować śmiercią.

Ważną kwestią jest również unikanie kontaktu z zainfekowanymi osobami oraz zapobieganie zakażeniom. Ciężka leukopenia wymaga farmakoterapii, a nawet podania czynnika wzrostu granulocytów G-CSF. Niekiedy konieczny okazuje się przeszczep szpiku.

Zdecydowanie mniej rygorystyczna jest lekka leukopenia, czyli niewielkie obniżenie ilości białych krwinek. Skutecznym rozwiązaniem okazuje się w tym przypadku dieta bogata w witaminy i mikroelementy. Zbawienny wpływ na odporność ma selen, cynk, witaminy C i A, witaminy z grupy B oraz żelazo.

Leukopenia – co jeść, aby zniwelować problem?

Niedobór białych krwinek może skutkować mniej lub bardziej poważnymi dolegliwościami zdrowotnymi. Jeśli przyczyną jest niedożywienie, istotnym czynnikiem okazuje się zbilansowana dieta, której podstawą jest optymalna ilość energii, wyliczonej indywidualnie ze wzoru Harrisa-Benedicta.

Przygotowując codzienny jadłospis należy więc zadbać o odpowiednią ilość białka, które można znaleźć w mięsie, rybach morskich, jaja, mleku i produktach mlecznych. Produkty te zawierają ponadto sporą ilość pożądanych witamin z grupy B. Źródłem białka są także orzechy oraz rośliny strączkowe.

W uzupełnieniu niedoborów żelaza pomocne okazuje się czerwone mięso, wątróbka, pestki dyni, soja, soczewica oraz groch, natomiast rośliny zielone pozwolą zniwelować braki kwasu foliowego.

Dietę warto również wzbogacić o kwasy omega-3, które wykazują właściwości przeciwzapalne i immunomodulujące. Można je znaleźć w tłustych rybach morskich, oleju lnianym i rzepakowym, siemieniu lnianym oraz orzechach włoskich.

Leukopenia – leczenie naturalne

Niewielkie niedobory leukocytów można podnieść poprzez zmianę trybu życia. Regularne, zbilansowane posiłki, odpowiednia ilość snu, aktywność fizyczna i unikanie sytuacji stresowych to działania, które korzystnie wpływają na ilość białych krwinek. W codziennej diecie nie powinno zabraknąć owoców i warzyw, szczególnie pożądane są melony, truskawki, dynia, marchew, brokuły, szparagi, kalafior, buraki i szpinak, które w naturalny sposób zwiększają produkcję leukocytów. Z kolei owoce morza, fasola, mięso z indyka oraz wołowina zwiększają podaż cynku, niezbędnego w procesie produkcji białych krwinek.